Hoe wordt blik gemaakt?

In de volksmond wordt de term ‘blik’ gebruikt om dun verpakkingsmateriaal (conservenblik) mee aan te duiden. Blik wordt voornamelijk gebruikt voor het verpakken van voedingsmiddelen en andere producten zoals zaden, industriëlen toepassingen, verf, promotieartikelen, enz. Het blik kan ook gebruikt worden voor sluitingen en deksels voor potten en flessen en voor een veelvuldigheid van artikelen die voor hun constructie een sterk, licht, vormbaar en corrosiebestendig materiaal nodig hebben.

Geschiedenis

In 1860 was ingeblikt voedsel algemeen gebruik. In die tijd gebruikte men een hamer om het blik op de gewenste dikte te slaan. Omdat dit zeer tijdrovend was, werden er walsmachines uitgevonden die dit proces over konden nemen. Ze werken sneller en nauwkeuriger. Middels mechanische walsen kan blik goedkoper geproduceerd worden en vanwege die lage kostprijs op vele manieren worden toegepast.

Door het toepassen van speciale laksoorten konden corrosieverschijnselen vermeden worden en bepaalde de tinlaagdikte, de tinijzer-legeringslaagdikte en structuur niet meer de opslagtijd. Vanaf 1875 had bijna al het vertinde blik smeedijzer als basismateriaal. Er waren twee soorten: charcoal iron (gemaakt met alleen houtskool) en coke iron (gemaakt met een mengsel van houtskool en kooks).

Blik kan zowel onvertind (hiervan is de oppervlakte niet behandeld of geolied) als vertind zijn (het voor de bedekking gebruikte tin heeft een zuiverheid van ten minste 99,75%), In Engeland spreekt men over ‘black plate’ en de Verenigde Staten over ‘tin plate’.

Walsen, polijsten en coaten

De grootste vooruitgang van de 19de eeuw is dat staal ijzer verdrong als basismateriaal voor vertind blik. Blik werd voorheen altijd als bladen verzonden maar sinds 1958 werd er steeds meer als rollen uitgeleverd.

Het ruwe materiaal voor een blikverpakking is een stalen rol die varieert in dikte van 2 tot 3 mm. Voor het uiteindelijke materiaal, een koolstof gepolijste stalen strook, is een dikte van 0,13 tot 0,5 mm nodig. Om tot de juiste dikte te komen, worden twee technieken gebruikt: hot rolling (heet walsen) en cold rolling (koud walsen). Heet walsen vindt plaats wanneer het staal vormbaar is terwijl het geperst wordt.

Sinds 1960 werden koudgewalste producten geïntroduceerd. Bij koud walsen wordt het staal geperst én uitgetrokken (spanning). Dit materiaal krijgt een tweede koudwalsreductie na gloeien, waardoor een product wordt verkregen met grotere sterkte dan normaal enkelkoudgewalst materiaal.

Door het staal te polijsten, wordt het sterker, beter vervormbaar en makkelijker te gebruiken. Om de kwaliteit van de verpakking te verhogen en decoratie mogelijk te maken, is de afwerking van de oppervlakte belangrijk. Het staal wordt voorzien van een coating van tin of chroom en vervolgens aangeleverd in rollen of platen (afhankelijk van het doel).

Sterk of vormbaar

Je kunt blikverpakkingen opdelen in twee groepen: blik dat is geproduceerd voor sterkte of juist voor de vormbaarheid. Zeer sterke blikverpakkingen zijn geschikt voor voedingsmiddelen, terwijl de zachtere stalen geschikter zijn voor gevormde blikken zoals de boven- en onderzijden van spuitbussen en drankblikjes. Koolstof is het belangrijkste onderdeel van staal en dat beïnvloedt de sterkte van de blikken. Een hoger koolstofgehalte wordt meestal gecombineerd met een hoger mangaangehalte. Een lagere mate van koolstof komt ten gunste aan de vorm- en lasbaarheid van staal. Het productieproces van staal biedt een verscheidenheid aan kansen om verpakkingen te produceren in verschillende combinaties van mate van vormbaarheid, rekbaarheid en sterkte.